ที่มา : https://sites.google.com/site/naiyarinnoey/ta-ri-kipas
ตารีกีปัส เป็นศิลปะการแสดงระบำพื้นเมืองของทางภาคใต้ ที่ใช้พัดประกอบการแสดง ประกอบกับเพลงที่มีความไพเราะน่าฟัง ลีลาท่ารำจึงอ่อนช้อย และเป็นการแสดงที่แพร่หลายในหมู่ชาวไทยมุสลิม โดยเฉพาะในจังหวัดปัตตานี นอกจากนั้นยังได้นำไปเผยแพร่ยังต่างประเทศ ในงานมหกรรมพื้นบ้านโลก อาทิเช่น ประเทศตุรกี ประเทศโปแลนด์ ประเทศบัลแกเรีย ประเทศเกาหลีใต้ ประเทศฟินแลนด์ ประเทศรัสเซีย ประเทศสหรัฐอเมริกา ฯลฯ ซึ่งเป็นที่ยอมรับของนานาประเทศ
ประวัติความเป็นมา
การแสดงชุดนี้ได้รับการฟื้นฟูโดยคณะครูโรงเรียนยะหริ่ง อำเภอยะหริ่ง จังหวัดปัตตานี ควบคุมการฝึกซ้อมโดย อาจารย์สุนทร ปิยะวสันต์ ซึ่งได้มีโอกาสเดินทางไปประเทศมาเลเซีย เมื่อปี พ.ศ. 2518 ก็ได้ชมการแสดงของรัฐต่าง ๆ หลายชุด เมื่อเดินทางกลับมาประเทศไทย ก็ได้เล่าถึงการแสดงดนตรีและนาฏศิลป์ของมาเลเซียที่ได้ไปชมให้ผู้เฒ่าผู้แก่ฟัง และได้ทราบว่าเมืองยะหริ่งเดิมก็เคยมีการแสดงที่คล้ายคลึงกันกับของมาเลเซียหลายชุด ดังนั้นจึงได้คิดฟื้นฟูการแสดงพื้นเมืองชุดต่าง ๆ ขึ้น โดยเฉพาะชุดตารีกีปัส ได้นำออกแสดงครั้งแรกเนื่องในงานเลี้ยงเกษียณอายุข้าราชการครูโรงเรียนยะหริ่ง ต่อมาได้มีการถ่ายทอดการแสดงชุดตารีกีปัสไปสู่ประชาชนครั้งแรก โดยเปิดสอนให้กับคณะลูกเสือของจังหวัดปัตตานี เพื่อนำไปแสดงในงานชุมนุมลูกเสือแห่งชาติ ณ จังหวัดชลบุรี เมื่อปี พ.ศ. 2522 และได้ทำชื่อเสียงให้กับจังหวัดปัตตานี เมื่อได้รับการคัดเลือกเป็นระบำชุดเปิดสนามงานกีฬาเขตแห่งประเทศไทย ครั้งที่ 14 ของจังหวัดปัตตานี เมื่อปี พ.ศ. 2524 นับว่าการแสดงชุดตารีกีปัสได้เผยแพร่ไปทั่วประเทศไทยและยังเป็นที่รู้จักของคนทั่วไปอย่างกว้างขวาง
ลักษณะการแสดง
การแสดงตารีกีปัส มีรูปแบบการแสดงเป็นหมู่ระบำ ซึ่งรูปแบบการแสดงมีอยู่ 2 ลักษณะคือ
- การแสดงเป็นคู่ ระหว่างผู้ชายและผู้หญิง หญิงล้วน
- การแสดงเป็นหมู่ระบำโดยใช้ผู้หญิงแสดงล้วน
เครื่องแต่งกาย
- การแต่งกายฝ่ายหญิง
- การแต่งกายฝ่ายหญิงแต่งกายตามแบบที่ได้รับการปรับปรุงประดิษฐ์ขึ้นเพื่อใช้เป็นการแต่งกายของตารีกีปัส เช่น
- - เสื้อบานง
- - โสร่งบาติก หรือผ้าซอแกะ
- - ผ้าสไบ
- - เข็มขัด
- - สร้อยคอ
- - ต่างหู
- - ดอกซัมเปง
- การแต่งกายฝ่ายชาย
การแต่งกายฝ่ายชายแต่งกายตามการแต่งกายของตารีกีปัส เช่น
- เสื้อตือโล๊ะบลางอ
- กางเกงขายาว
- ผ้ายกเงิน ผ้ายกทอง หรือ ผ้าซอแกะ
- เข็มขัดเป็นแนะ
- หมวกสีดำ
เครื่องดนตรี
เครื่องดนตรีประกอบการแสดงตารีกีปัส ได้แก่ ไวโอลิน แมนโดลิน ขลุ่ย รำมะนา ฆ้อง มาราคัส บทเพลงที่ใช้ประกอบการแสดง เป็นเพลงที่ไม่มีเนื้อร้องแต่บรรเลงดนตรี มีท่วงทำนองไพเราะอ่อนหวาน สนุกสนานเร้าใจ ซึ่งเพลงที่ใช้ประกอบการแสดง มี 2 เพลง คือ เพลง "ตาเรียนเนรายัง" ซึ่งเป็นเพลงประกอบการแสดงระบำประมงของชาวมาเลเซีย และเพลง "อินัง ตังลุง" เป็นทำนองเพลงที่ได้รับอิทธิพลมาจากมาเลเซีย ผสมผสานระหว่างมลายูกับจีนไทย
แหล่งข้อมูล :
แสดงคู่ชายหญิง
แสดงผู้หญิงล้วน
